Obowiązek podatkowy – co to takiego?
Ordynacja Podatkowa opisuje obowiązek podatkowy jako zaistniałe zdarzenie, które precyzyjnie określone w ustawach. Zdarzenie to rodzi obowiązek przymusowej zapłaty ( w ustawie jest to określane jako świadczenie pieniężne). Do takich zdarzeń zalicza się m. in. uzyskanie dochodu, sprzedaż mieszkania czy nabycie spadku. Fakt ciążenia obowiązku podatkowego na danej osobie nie oznacza iż posiada ona obowiązek zapłaty podatku. Taka sytuacja może zaistnieć, wtedy gdy obowiązek podatkowy zostanie przekształcony w zobowiązanie podatkowe. Natomiast fakt zaistnienia obowiązku podatkowego może skutkować koniecznością przedstawienia w urzędzie skarbowym deklaracji podatkowej, informacji bądź założenia ksiąg podatkowych.
Kiedy powstaje obowiązek podatkowy?
Ustawy podatkowe, które normują poszczególne podatki w sposób jasny i precyzyjny określają kiedy oraz w jakich sytuacjach tworzy się obowiązek podatkowy. Ustawy precyzują iż obowiązek podatkowy powstaje tylko w okolicznościach jasno wskazanych przez prawo. Obowiązek jest również nie zależny od woli podlegających mu podmiotów czy osób. Obowiązek podatkowy ma również charakter osobisty czyli podatnik nie może zostać od niego uwolniony np : poprzez zawarcie umowy z inną osobą iż ta przejmie obowiązek podatkowy podatnika. Jeśli nawet inna osoba przejmie rzeczywiście ekonomiczny ciężar podatku to i tak obowiązek podatkowy ciąży na tej osobie bądź podmiocie, który został wskazy w ustawie. W przypadku podatku od spadków i darowizn obowiązek podatkowy powstaje w sytuacji:
- przy nabyciu spadku w drodze dziedziczenia- w momencie przyjęcia spadku przez spadkobierce
- przy nabyciu spadku w drodze testamentu w formie zapisu bądź dalszego zapisu- w momencie ogłoszenia testamentu
- przy nabyciu spadku z polecenia testamentalnego- z momentem wykonania tego polecenia zawartego w testamencie
- przy nabyciu spadku tytułem zachowku- w momencie gdy roszczenie jest zaspokojone w całości bądź częściowo
Wszystkie wymienione zdarzenia powodują iż powstaje obowiązek podatkowy, a w konsekwencji zobowiązanie podatkowe. W przypadku nabycia nieruchomości w drodze zasiedzenia podatkowy obowiązek powstaje w momencie, gdy prawomocny staje się wyrok sądu stwierdzający zasiedzenie. W przypadku nabycia w drodze nieodpłatnego zniesienia współwłasności w momencie zawarcia umowy notarialnej bądź ugody czy uprawomocnienia się wyroku sądu. Jeśli skutkiem którejkolwiek z tych czynności jest nieodpłatne zniesienie współwłasności. W przypadku darowizn obowiązek podatkowy powstaje w momencie wykonania przez osobę obdarowującą przyrzeczonego świadczenia. Często jednak jest wymagana notarialna forma tego dokumentu.
Kogo obciąża obowiązek podatkowy?
Wszystkie kwestie dotyczące obowiązku podatkowego- kiedy powstaje i na kim ciąży są sprecyzowane w materialnym prawie podatkowym. Jest to konkretna ustawa, która w jasny i precyzyjny sposób określa zasady dotyczące danego podatku. Obowiązek zapłaty podatku spoczywa w równy sposób na osobach fizycznych, prawnych ale także na jednostkach organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, a będącymi stronami czynności cywilnoprawnych, natomiast w przypadku, gdy kapitał zakładowy zostaje podwyższony na spółce. Jeśli jedną ze stron wykonując czynności cywilnoprawne jest osoba prawna, osoba fizyczna czy jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej, która jest zwolniona od czynności cywilnoprawnych to obowiązek zapłaty podatku jest p[przekazany na pozostałe strony tej czynności.